اکولایزر چیست و چگونه می توان از آن به صورت حرفه ای استفاده کرد ؟

اکولایزر در آهنگسازی ابزاری قدرتمند برای بالا بردن کیفیت و ایجاد تغییرات در صدا های تولید شده‌ در پروژه‌ ها است. اکولایزر کاربردی ‌ترین ابزار یک میکسر دی ‌جی نیز محسوب می شود؛ با این تفاوت که بیشتر اکولایزر ‌های موجود در میکسر ها 3 کاناله و بعضا 4 کاناله هستند، تنها برای میکس کردن ترک‌ ها با یکدیگر طراحی شده اند و بر بخش های کوچک فرکانس ها تمرکز نمی کنند. اکولایزر های ویرایشگر دارای چند فیلتر بالا گذر  (high)، پایین گذر (low) و میان گذر (mid)  هستند. عملکرد این فیلتر ها از دو فیلتر بیس و تریبل بسیار دقیق‌ تر است. اکولایزر های ویرایشگر موجود در DAW  ها امکان پردازش و تولید صدای نرم تر را در خود دارند و فرکانس‌ های صدا را تغییر می کنند.

اکولایزر چیست ؟

به زبان ساده، اکولایز کردن به معنای تنظیم میزان زیر و بم صدا است؛ به طوری که شنونده از شنیدن صدای باکیفیت لذت بیشتری ببرد. از چرخاندن یا کم و زیاد کردن فیلتر ‌ها نترسید و بگذارید با تکرار این کار نحوه کار با این ابزار را بهتر درک کنید و بتوانید صدای مطلوب خود را بیابید.، گوش‌ ها همیشه تشنه‌ ی صدای باکیفیت هستند.

اکولایز کردن صدا یکی از مهم ترین کار هایی است که در یک پروژه ی آهنگسازی از ابتدا تا انتها با آن سر و کار دارید. اکولایز کردن در مرحله ی نوشتن آهنگ، ترتیب دهی و میکس و مستر نقش زیادی داد. به طوری که با استفاده از یک اکولایزر در مرحله‌ ی آهنگسازی می ‌توانید صدای ساز خود را محدود کنید تا از اندازه‌ ی فرکانس استاندارد مخصوص خود فراتر نرود. در مرحله‌ ی میکس درست اکولایز کردن باعث زنده شدن آهنگ یا بخشی از آن می شود یا برخی از صدا ها را بسیار کمرنگ تر جلوه می دهد.

اکولایزر (EQ) ابزاری برای تنظیم فرکانس های مختلف در یک دستگاه خروجی معین یا بلندگو است. قبل از این که بدانیم کاربرد های اکولایزر چیست ، بهتر است با چند اصطلاح فنی درمورد آن آشنا شویم.

برای مثال اکولایزر پارامتریک ابزار استودیویی معمولی ای است که به صورت یک دستگیره بر یک پلاگین یا کنسول قرار دارد. شما با این دستگیره می توانید فرکانس مورد نظر خود را انتخاب و آن را مطابق با خواسته تان تقویت کنید. همچنین می ‌توانید پهنای باند دامنه ‌ای را که در حال بیشتر یا کمتر شدن است، تنظیم کنید و فرکانس‌ های مشکل ‌ساز را در یک ترکیب، مشخص نمایید.

اکولایزر شلوینگ (shelving) نیز اصطلاح دیگری است که همه چیز را در بالا یا پایین فرکانس انتخابی شما تنظیم می کند. با استفاده از این اکولایزر شما می توانید فرکانس های ضعیف شده را کنترل کنید. به طور طبیعی EQ های شلوینگ پایین بر فرکانس های پایین تر تمرکز می کنند و EQ های شلوینگ بالا با اوج ها سروکار دارند.

شاید تا الان نمی دانستید اکولایزر چیست و چند نوع دارد؛ اما مطئنا از مدل های مختلف آن استفاده کرده اید. زیرا بیشتر دستگاه های صوتی معمولی نیز کلید هایی برای تنظیم فرکانس دارند که معمولا با کلمات مبهمی مانند bass  و treble مشخص می شوند؛ اما مانند اکولایزر های پارامتریک و شلوینگ عمل می کنند. در ادامه انواع اکولایزر ها را دقیق تر بررسی می کنیم.

انواع اکولایزر

 اکولایزر های پر کاربرد در دو نوع پارامتریک و گرافیکی دسته بندی می‌ شوند.:

اکولایزر های پارامتریک

این اکولایزر ها روی ماژول ‌های ورودی میکسر دی ‌جی به صورت پیچ ‌های High ،Mid ،Low تعبیه شده اند. با چرخاندن هر کدام از این پیچ‌ ها محدوده‌ ای از فرکانس ‌ها بریده یا بر آن اضافه می‌ شود. همچنین واحد‌ های سخت افزاری اکولایزر ناب‌ های بیشتری برای بریدن فرکانس ها و شکل دادن به صدا دارند و برای آهنگسازان و مهندسان صدا کاربردی اند.

روی بعضی از اکولایزر های پارامتریک ناب "Q" که مخفف کلمه ی Quality است، دیده می شود. این ناب تعیین کننده‌ ی نسبیت پهنای باند به فرکانس مرکزی است و پهنای باند در آن به عنوان فاصله ‌ی میان فرکانس‌ های پایینی و بالایی تعریف شده است.

اکولایزر های گرافیکی

 این اکولایزر بر تعداد مشخصی از فرکانس‌ های از پیش تعیین شده عمل می کند. هر یک از این محدوده فرکانس‌ ها به صورت مستقل از فرکانس‌ های دیگر افزایش پیدا می کنند یا قطع می شوند. اکولایزر های گرافیکی معمولا ترکیبی از اکولایزر های نوع peaking هستند. یکی از بهترین ویژگی ‌های آن ها ساختار تصویری شان است. این قابلیت باعث می شود که با یک نگاه متوجه شوید فرکانس ‌ها در چه وضعیتی هستند؛ در نتیجه می توانید جلوی دیستورت شدن صدا را بگیرید.

همچنین می‌ توانید به راحتی هر فرکانسی را که لازم بود کم یا زیاد کنید و به قسمت خاصی از صدا شکل دهید یا حتی آن ها را در مسیر ترک اتومیشن کنید و خلاقیت خود را به نمایش بگذارید. اکولایزر های گرافیکی موجود در  DAWها قابلیت‌ های متنوعی دارند که شامل مونو یا استریو کردن صدا، کلید های روشن خاموش کردن باند های فرکانس و گزینه‌ هایی برای انتخاب نوع نمودار برش هستند.

سه باند اصلی اکولایزر

High

 باند High اکولایزر برای تنظیم محدوده‌ ی فرکانس ‌های زیر تا فرکانس ‌های میانی کاربرد دارد. این فرکانس ‌ها تقریبا شامل محدوده ‌ی Khz 16 کیلوهرتز تا Khz4 کیلوهرتز می شوند. بالا بردن این رِنج فرکانس باعث تقویت شفافیت صدا می ‌شود.

Mid

 برای تنظیم محدوده میانی صدا به کار می ‌رود. این فرکانس ‌ها حد فاصل khz4 کیلوهرتز تا  Khz 1  کیلوهرتز را که بیشترین فرکانس‌ های صدای انسان در این محدوده صوتی هستند، شامل می شوند.

Low 

برای تنظیم محدوده ‌ی فرکانس ‌های بم تا میانی کاربرد دارد و شامل فرکانس ‌های Khz 1 کیلوهرتز تا Hz 80 کیلوهرتز می ‌شود. کم کردن این فرکانس موجب لاغر به نظر رسیدن صدا و زیاد کردن آن موجب پرحجم شدن بیش از حد، خفه شدن صدا و در مواقعی دیستورت شدن آن می ‌شود.

میزان تقویت و یا تضعیف هر فرکانس را می‌ توانید به وسیله ی ولوم ‌های کشویی روی اکولایزر گرافیکی تغییر دهید. مدل ‌های  گوناگونی از اکولایزر های گرافیکی موجود اند که می‌ توانند فرکانس‌ ها را از 5 تا 31 محدوده تقسیم کنند. اکولایزر های گرافیکی 5 باندی در ماژول خروجی برخی میکسر ‌ها دیده می شوند. اکولایزر های 31 باندی نیز هستند که ولوم را در 31 محدوده فرکانسی مختلف تغییر می ‌دهند.

کار کردن با اکولایزر  EQ

به طور کلی هنگامی که با اکولایزر ها کار می کنید، تلاش کنید و به سرعت کار کنید. زمان زیادی را صرف حل هر مشکل کوچک نکنید؛ زیرا تغییراتی که شما انجام می‌دهید، در فرایند میکس خود به خود حل می ‌شوند. به یاد داشته باشید که ایزوله کردن همه ‌ی صدا ها به صورت مجزا چندان اهمیتی ندارد. آنچه مهم است درک کردن و نحوه ‌ی دریافت هر کدام از این صدا ‌ها در مرحله ی میکس است. صرف کردن زمان زیاد برای دریافت صدای بی عیب و نقص تنها از یک ساز، تلاش‌ بیهوده ‌ای است که زمان و خلاقیت شما را هدر می‌ دهد. زیرا این تغییرات کوچکی که انجام می‌ دهید، هنگام میکس و ترکیب صدا ها با یکدیگر در قالب یک آهنگ، شنیده و تشخیص داده نمی شوند.

موثرترین روش استفاده از اکولایزر چیست؟

اکنون که می دانید اکولایزر چیست و چگونه کار می کند، احتمالا برایتان این سوال پیش می آید که چگونه می توان با آن به صورت حرفه ای کار کرد؟

البته این نکته را به خاطر داشته باشید که در استودیوی ضبط صدا، اکولایزر ابزاری برای مقابله با فرکانس های مشکل دار است. علاوه بر این در بیشتر مواقع از آن برای ارائه دقیق تر و بهتر صدای یک خواننده در گام های بالا استفاده می شود.

اما به طور کلی می توانید از آن برای ایجاد افکت های متنوع استفاده کنید. برداشتن تمام فرکانس‌ های پایین و بالا و حذف اوج ‌های مشکل دار در یک موسیقی صوتی، نقطه شروعی برای ایجاد یک موزیک زیبا به سبک واکی تاکی محسوب می شود. دی‌ جی ‌ها نیز از جمله افرادی هستند که با اکولایزر زیاد سروکار دارند و همیشه از فیلتر های آن برای تنظیم موسیقی در اجرا های زنده خود استفاده می کنند.

جمع بندی

در پاسخ به این سوال که معنی اکولایزر چیست باید بگوییم اکولایزر یا EQ ابزاری برای تنظیم فرکانس موسیقی است که از یک دستگاه خروجی معین یا بلندگو به گوش می رسد. اکولایزر انواع گوناگونی از جمله اکولایزر پارامتریک، شلوینگ و گرافیکی دارد. در استودیو های موسیقی معمولا از این ابزار برای حذف یا ترمیم فرکانس های مشکل دار و تقویت صدای خواننده و ساز های مختلف استفاده می شود. اکولایزر در بیشتر دستگاه های ضبط و پخش موسیقی به کار رفته است و همه ی ما به نوعی، بدون این که بدانیم از آن برای بهتر شدن صدای موسیقی استفاده کرده ایم. امیدواریم با مطالعه این مقاله اطلاعات مفیدی در این زمینه کسب کرده باشید.