سفر به دهه ۸۰: داستانی کوتاه از Failight CMI نخستین کامپیوتر آهنگسازی

اگر در دهه ۸۰ به فرهنگ همگانی علاقه مند بودید و پیرو جامعه و مد بودید شما تنها رنگ و نور‌آن را نمیدیدید بلکه میتوانستید صدای این فرهنگ عامه را هم بشنوید. آهنگ سازان بسیاری در آن دوره پدیدار شدند که تاریخچه ی فرهنگ همگانی را روی یک نمایشگر سیاه و سبز با یک قلم نوری و کیبورد CMI نوشته اند و با اینکه ماشین زمان برای برگشت و تجربه ی آن دوره وجود ندارد ما میتوانیم امروزه نیز به آنها گوش دهیم و حال و هوای آن دوره را دریابیم.

در دهه ۸۰ میلادی با جا افتادن این فلسفه که طمع داشتن خوب است، و مسیری که رشد شکوفایی بازار جهانی در آن دوره به وجود آورده بود باعث شد که برخی از کارکنان در بانک ها و و بخش های سرمایه گذاری حقیقتا با حقوق یک هفته ی خودشان بتوانند به سادگی یک خانه بخرند. اگر شما در آن دوره یک موزیسین یا نوازنده موفق بودید، احتمالا شما هم مانند همان کارکنان بانک به اندازه ای درمیآوردید که خانه ای میانرده را بخرید. اما این کار برای یک موزیسین چه لذتی دارد؟

هیچ لذتی ندارد، هم اکنون هم کمتر موزیسین پیگیری دیده میشود که به دنبال خانه و داشتن چندین سقف بالای سر باشد و ترجیحش این است که یک خانه با انواع اقسام سازها و ابزارهای مورد نیاز خودش را داشته باشد تا اینکه هفته ای یک خانه بخرد. اما در آن دوره تب موزیک بسیار داغ بود و موضوع با امروز متفاوت و عطش موزیسین ها بسیار بیشتر بود. برای همین ترجیح میدادند تا بجای اینکه به متراژ خانه خود بیافزایند، به گفته ی برخی پولشان را دور بریزند و این نخستین کامپیوترهای آهنگ سازی و رکورد را بخرند و از به روزترین سیستم آهنگسازی بهره ببرند. در آن زمان چهره ای که در پشت نام Fairlight CMI نقش بسته بود برای هر موزیسینی جذاب و فریبنده بود.

زیرا این کامپیوتر چیزی بسیار بیشتر از یک سینتی سایزر بود، CMI چکیده ی Camputer Musical Instrument است که یکی از نخستین DAW ها و سمپلر صدای دیجیتالی در جهان بود. کیبورد موزیکال بزرگی که به آن وصل میشد ظاهر یک سینت استاندارد را به آن میداد اما بدون کنترل های فیزیکی بود که بسیاری از سینتی سایزرها داشتند و موزیسین ها با آنها آشنا بودند. بلکه آن کنترل ها همگی درون آن کامپیوتر با قلم نوری نوشته میشدند و این ابزار انقلابی همانگونه که در اواخر دهه ۷۰ و دهه ۸۰ بیرون آمد یک دستگاه دیجیتالی بود که با یک قلب کامپیوتری سفارشی همه ی آن صداها را میساخت.

CMI در ۱۹۷۹ پدیدار شد و آن زمانی بود که کامپیوتر جز دستگاه های لاکچری و گران بود و خرید آن دشوار بود و این کامپیوتر هم به دلیل سفارشی بودنش هزینه بالایی برمیداشت. با این همه این کامپیوتر در کارخانه ای کوچک در سیدنی استرالیا با راهنمایی مخترعانش پیتر ووگل و کیم رایری با دست مونتاژ شد.

نخستین کاربران CMI کسانی نبودند جز پیتر گابریل، تریور هرن، توماس دالبی و کیب بوش اما نخستین دلیوری آن به دست Stevland Hardaway Morris ملقب به استیو واندر Steve Wonder -آهنگساز سیاه پوست و خواننده سبک پاپ، آرندبی، سول، فانک و یکی از پر افتخارترین آهنگسازان نیمه دوم قرن ۲۱ که موفق به دریافت گرمی و اسکار شده است. او در سال ۱۹۸۹ به تالار مشاهیر راک اند رول و در سال ۱۹۸۳ نیز به تالار مشاهیر ترانه سرایان راه یافت. در لس آنجلس بود که که این کامپیوتر توسط ووگل و گروه همراهش به او تحویل داده شد تا وی نخستین افسانه ی لس آنجلسی باشد  که این کامپیوتر به دستش میرسد. در پی او افسانه های دیگری نیز از جمله Quincy Jones و Herbie Hancock از ویژگی های CMI بهره مند شدند.

نخستین گوشی های لمسی که گرفته بودید را به یاد آورید... اگر فکر میکنید جالب بودند، اکنون قلم نوری که Fairlight CMI به کاربران برای کشیدن و ویرایش شکل موج ارائه داده بود را تصور کنید. دومین بار تولید سری II، CMI در سال ۱۹۸۲ قیمت ۳۰ هزار پوندی داشت که با پول امروزی میشود ۱۰۰ هزار دلار که با آن پول میتوانید ۳ یا ۴ تا سینتی سایزر هیولا برای خودتان بخرید. اما فروش آن بالا بود  و به اندازه ای بود که این ساز هر ساله در آلبوم های برتر چارت ها یکی از سازهای اصلی آن هنرمند سازنده بوده است.

محبوبیت سری دوم نیز به دلیل وجود ویژگی های تازه و جذاب نیز کم نبود، Page R به کاربران اجازه می داد تا با بکارگیری از قلم لمسی متصل به صفحه سبز افسانه ای طراحی کنند تا سکوئنس ها را با استفاده از سمپل های گرفته شده از درون کامپیوتر ایجاد کنند. کوچک ترین گزینه ی برتری که به کاربران ارائه شده بود این بود که سیستم رکورد و ارنج موزیک به صورت بصری هدایت میشد و کاربردی بسیار ساده داشت. بسیاری از صداهایی که در آلبوم های برتر در چارت های موزیک الکترونیک دهه ۸۰ شنیده میشد همگی با CMI ساخته شده بودند.

نوجوانانی بودند به جای اینکه به دنبال یک لامبورگینی باشند میخواستند Failight بخرند، چیزی که می خواستند با یک قلم نوری عتیقه و نمایشگری شبیه به نمایشگرهای ساعت دیجیتال کاسیو در اندازه بزرگ، موزیک تولید کنند و با سختی فراوان به آن صفحه نگاه کنند. درکش سخت است که یک پسر بچه ۱۵ ساله چطور ۱۰۰ هزار دلار برای خرید این کامپیوترها پول میداده است.

همانگونه که معمولا رخ میدهد، سال ۲۰۰۹ تاریخ دوباره تکرار شد و ووگل به مناسبت سالگرد سی سالگی، فیرلایت مدل CMI اصلی را منتشر کرد و چندی پس از آن اپلیکیشن CMI برای گوشی های هوشمند و تبلت ها منتشر شد. انتشار دوباره مدل اصلی وسوسه برانگیز بود ولی قیمت CMI اصلی با توجه نرخ سمپل و عمق بیت آن نسبت به استانداردهای روز هنوز هم گران بود. ولی آن آغازگری نوین برای پیدایش نرم افزارهای DAW و پلاگین هایی بود که ما امروزه بسیار با آنها سروکار داریم و حتی برای خرید یک نسخه اصلی Ableton Live Suit 11 باید ۷۵۰ دلار هزینه کنید.

منبع DJCMAG: هرگونه کپی برداری پیگرد قانونی دارد.